Philosofy ft. Plato, Aristoteles, Marx, Hobbes, en vele anderen..

Filosofie PWW 2 [sociale filosofie blz 2/20 en 28/34][ Kant II & Freud + les 1/7]

5.1 Sociale filosofie is normatief (toetst aan normen en waarden, idee van ideale samenleving)
      Sociale wetenschappen descriptief (beschrijven en analyseren alleen)

 Natuurtoestand: geen samenleving. Eigen behoeften bevredigen. Oorlog van allen tegen allen. Niemand komt toe aan zichzelf realiseren. Alleen de allersterksten handhaven zich.

Behoeften: zelfhandhaving, veiligheid&zekerheid, liefde&ergens bijhoren, respect&waardering, zelfontplooiing, begrip.
Begeerten: onechte behoeften die voortkomen uit jaloezie, reclames of de behoefte aan respect/ergensbijhoren.
Belangen: in eigen voordeel. Grootste is bevrediging zelfhandhaving.

Plato: mens&maatschappij zijn drieledig. Wil regeert over verstand en begeerte. Bestuurders hebben leiding over militairen en arbeiders. Respectievelijk Verstandig bestuur, veiligheid en voedsel. Goed bestuur > selecteren. Bestuurders en wachters mogen geen bezit/vrouw/kinderen hebben. Geheel gemeenschappelijk. Democratisch, iedereen heeft gelijke kansen bestuurder te worden.

Aristoteles: leerling Plato, ideeën/vormen. Empirist, waarnemingen werkelijk. Zooion politikon.
monarchie, aristocratie, democratie. Gulden middenweg!! Matigheid!! Wachters/bestuurders mogen bij hem wel bezit hebben (onuitvoerbaar, staat is complex geheel van kleine gemeenschappen)

Individu en gemeenschap: natuurtoestand slaagt vrijwel niemand in behoeften, met absolute macht is dat makkelijker. Mens is individu, ondeelbaar. Samen met andere individuen gemeenschap, partners!! Geen concurrenten.

Thomas van Aquino: God uiteindelijke macht, koning is afspiegeling van god op aarde. Koning in land = ziel in lichaam = god op aarde. Geestelijke macht is belangrijker dan wereldlijk. Hemelse zaligheid topt deugdzaamheid en welvaart.

.2 De staat: natuurtoestand werkt men elkaar tegen > redelijk inzicht > maatschappelijk verdrag

Maatschappelijk verdrag: oertoestand/natuurtoestand > verenigingsverdrag > onderwerpingverdrag. (verklaring voor de macht van regering, op voorwaarde dat zij rechtvaardig regeren) als 1 het verdrag schendt mag de ander het verdrag opzeggen en recht op opstand. (afstand van absolute vorstendom) – Legitimatie voor overheidsgezag. (tegenwoordig wettelijk/grondwet van land)

Tomas Hobbes: Leviathan, Engels, in parijs, revolutie moe. Streeft naar sterk gezag. Mens: egoistisch> allen tegen allen> maatschappelijk verdrag> staten onderling nog steeds allen tegen allen. Heerser/parlement staat boven wet: wil is wet. Keuze uit twee: volledige onderwerping of natuurtoestand. Veel kritiek; atheist;materialist.

Twee soorten vrijheid
onderwerpen=vrijwillig macht afgeven=gezag (heeft geweldsmonopolie)
levert negatieve vrijheid in: gezag van de sterkste (afwezigheid van dwang)
Positieve vrijheid: zelfontplooiing, groter geworden, in veiligheid maatschappelijk verdarg.

John Locke: natuurrecht in de natuurtoestand, zichzelf en bezit verdedigen. (positiever dan hobbes) > maatschappelijk verdrag (vorst alleen uitvoerende macht) wetgevende macht bij volk(mag afzetten als niet gehandeld word volgens wet) Overheid deel in contract. Democratische trekken. Belangstelling gegoede burgerij/bezittende klasse. (proletariërs geen burgers) Eigendom wordt beschermd door staat. Katholieken en atheïsten staatgevaarlijk. Verenigde staten veel van Lockes ideeën.

Landen en Volkeren: hoofd van staat is vorst. Staat = relatief duurzame politieke organisatie van volksgemeenschap, grondgebied, geregeerd d.m.v. gezag. Natie steunt op etniciteit/geschiedenis/taal en cultuur. Hoe homogener de bevolking, hoe meer een natie. (IJsland) volken zonder staat; Palestijnse, Koerdische volk. >etnische minderheden. Gevolg: PVV wantrouwen > Eigen Volk Eerst (etnocentrisme, nationalisme)

Staatsvormen:
demos kratos (macht ligt bij het volk) verkiezingen(one man one vote) de democratie kan op een democratische wijze worden omgezet in een dictatorschap. Meeste stemmen gelden.
tegenwoordig eerder technokratie. (heerschappij van de techniek)

Jean-Jaques Rousseau: wegbereider van de romantiek (betekenis gevoel, kritiek rede)
verheerlijkt de ongecompliceerde natuurtoestand, taal en denken bestaan niet. EINDE door bezitsvorming (hekje zetten/uitbreiden/betwisten)rijken verzamelen zich en onderdrukken armen. Staten en wetten houden deze ongelijkheid in stand. 3Onheil: bezit, staat en wetten, heren en slaven. Wat dus volledig in tegenspraak is met natuurrecht. Oplossing: maatschappelijk verdrag.  Overeenkomst, instemming van hele volk. Volk draagt uiteindelijk de staatsmacht.

RECHTVAARDIGE SAMENLEVING:
utopie: beschrijving ideale samenleving.
Thomas More: Boek  Utopia.
Atlantis-Utopia: Francis Bacon(het nieuwe atlantis)  Utopie= nergensland want het bestaat niet.
Utopieën fungeren als norm waaraan getoetst kan worden. (RECHTVAARDIGHEID-GELIJKHEID/ONGELIJKHEID) verschillende soorten recht: eerlijke verdeling kansen of op een rechtvaardige manier tossen/loten. Verantwoordelijkheid voor je daden
In godsdiensten veel utopische verhalen. (aanwijzingen)
 ideologie hoe men moet leven/staat inrichten. (marxisme en liberalisme) Beiden bekeringsdrift maar verschil: aards – “hogere”.
emancipatie: streven naar gelijke rechten voor de achtergestelden.

Friedrich Hegel: Het absolute Weten.
these – antithese- synthese. DIALECTIEK, uiteindelijk absoluut weten. Door de geschiedenis heen steeds betere ideeën. Be-middelen. Politiek: organisme, ieder heeft z’n eigen plaats. Polis was perfect. Sferen: gezin(basis), maatschappij(bestrijden van losse individuen), staat(iedereen kan zich veilig ontplooien) Pruisen van zijn tijd ideale staat. Na revoluties nu RUST.

Een klasseloze maatschappij.
Marxisme: collectief eigendom. Industriele revolutie snelle toename productie. Arbeiders werken voor eigenaar productiemiddelen. Niet voor zichzelf.  Concurrentie op vrije markt > Lage lonen. Vervreemding: lopende band, niet meer betrokken bij het hele arbeidsproces. Zwaar en geestdodend proces vervreemd lichamelijk en geestelijk van de andere arbeiders. Vervreemd van zichzelf, van het product en van de anderen.           KAPITALISTEN – PROLETARIERS. Communistisch manifest: gewelddadige revolutie van de onderliggende klasse.