Spoortraject Breda- Tilburg in gebruik genomen (1 okt. 1863)

Nederland had nog geen goed spoorwegennet toen de omliggende landen er al wel een hadden.  Wat dat betreft moest Nederland de andere landen in West-Europa bijbenen.

 In de 19^e eeuw werd Nederland een eenheidsstaat. De provincies Brabant en Limburg krijgen ook eindelijk die officiële provincie status en de scheiding tussen platteland en stad verdwijnt. De rechtspraak word uniform geregeld. In deze eeuw scheidt ook België zich van Nederland af, na een lange tijd geduelleerd te hebben over de verdeling van de staatsschuld en de grenzen, vastgelegd in 1839 in het verdrag van Londen. In de tweede helft van de 19^e kwamen de meeste West-Europese landen in een sociaal- economische stroomversnelling terecht. Op veel plekken was ondertussen een landelijk spoorwegennet aangelegd. In België bijvoorbeeld was in 1840 al een redelijk goed werkend net, wat particulier betaald was. Veel investeringen in het Belgisch spoorwegennet kwamen uit Engeland. Daar had men belang bij een goed werkend transportnet in de afzetgebieden. In Nederland was dit ook het geval. Particuliere, meestal buitenlandse, maatschappijen hadden een aantal spoorwegen geopend, voornamelijk gericht op handelsknooppunten. Bijvoorbeeld de lijn Antwerpen-Roosendaal-Moerdijk-Rotterdam, aangelegd in 1855 door de AR (Antwerpen-Rotterdam spoorwegmaatschappij). De producten (aan personenvervoer werd niet al te veel waarde gehecht) konden vanuit het buitenland zo Nederland binnenkomen, maar eenmaal hier werd het lastiger ze te transporteren aangezien er dus geen binnenlandse lijnen waren.

Na 1860 werd dit anders. Een voorstel over het aanleggen van een noorder- en zuiderspoorweg deden de grondvesten van de regering schudden. Een paar tegenargumenten:

§  de voordelen die Rotterdam zou hebben t.o.v. Amsterdam wanneer de zuiderspoorweg in gebruik genomen zou worden

§  de noordelijk gelegen provincies Noord-Holland en Friesland voelden zich benadeeld omdat zij ook geen profijt van de noordenspoorweg zouden hebben

§  er waren betere alternatieven

Over de spoorwegkwestie werd 4 dagen aan een stuk gedebatteerd en resulteerde uiteindelijk in de val van kabinet Rochussen. Willem III heeft hierin zijn aandeel gehad, hij gebruikte zijn invloed om de Eerste Kamer te overtuigen het voorstel af te wijzen. Welke redenen hij hiervoor gehad kon hebben zijn niet bekend. Twee weken na de val van kabinet Rochussen kwam kabinet van-Hall-van-Heemstra aan de macht. Het lukt hen wel de spoorwegwet, waarover het vorige kabinet aan z’n einde kwam, door te voeren. Het grootste deel van de spoorwegen wordt betaald uit de baten van Nederlands- Indië. Het plan was 10 spoorwegtrajecten aan te leggen.

Een daarvan is Staatslijn E, die de grote steden in Brabant op elkaar moest aansluiten, overigens de enige Staatslijn die in drie deeltrajecten werd opgezet. De eerste daarvan was Breda-Eindhoven, welke ook weer in drie fases opgezet moest worden. De allereerste baan die gelegd werd van Staatslijn E was.. u raadt het al: Breda-Tilburg.

De opening van dat kleine deel van Staatslijn E op 1 oktober 1863 was een belangrijke gebeurtenis:

• Eindelijk was daar het begin van de praktische gelijkstelling aan de randsteden. Het zou makkelijker worden te handelen met het rijke Rotterdam of belangrijke Amsterdam.
•  De mobiliteit binnen Brabant werd verhoogd zodat ook de Brabantse steden onderling en met Limburg goed zaken konden doen. “Daar waar een goede infrastructuur is heeft men meer mogelijkheden en wordt men welvarender.”
• Dankzij een spoorlijn tussen Breda en Roosendaal werd ook de rest van Brabant aangesloten op de lijn naar Antwerpen. Antwerpen was sinds lange tijd een belangrijke stad op alle gebieden. Om daar een connectie tot te hebben was erg goed voor de Zuid-Nederlandse economie.

In de context van de eenwording van Nederland in de 19^e eeuw is het beginnen met het aanleggen van een nationaal spoorwegstelsel een stap in de goede richting. De eenheid die een binnenlands spoorwegnet brengt is een groot economisch en sociaal voordeel en dat is waar Nederland naar streefde na het einde van de gouden eeuw.